🏆 2024-жылы экономика боюнча Нобель сыйлыгы америкалык илимпоздорго институттардын экономиканын гүлдөшүндөгү ролу боюнча изилдөөлөрү үчүн ыйгарылды.
📊 Дарон Асемоглу, Саймон Джонсон жана Джеймс Робинсон күчтүү мамлекеттик институттар мамлекеттердин бакубаттуулугуна салым кошоорун, ал эми алардын жоктугу экономикалык стагнацияга алып келерин далилдешти.
🌍 Изилдөөлөр көрсөткөндөй, колонизация экономикалык системалардын калыптанышына олуттуу таасирин тийгизген. Кээ бир региондордо инклюзивдик институттарды түзүүгө салым кошсо, башкаларында ресурстарды эксплуатациялоого алып келди.
📉 Окумуштуулар эксплуатациялоочу институттары бар өлкөлөр экономиканын төмөн өсүшүнөн жапа чегерин аныкташкан, анткени элита реформанын зарылдыгын этибарга албай, кыска мөөнөттүү пайданы артык көрүшөт.
🔄 Бирок, революциялардын жана социалдык толкундоолордун ыктымалдыгы демократиялаштырууга жана инклюзивдик институттарды түзүүгө алып келиши мүмкүн, бул өз кезегинде туруктуу экономикалык өсүшкө өбөлгө түзөт.
💡 Мамлекеттер ортосундагы экономикалык айырмачылыктарды азайтууда мамлекеттик институттардын маанисин Нобель комитетинин төрагасы Якоб Свенссон баса белгиледи.
💰 Экономика боюнча Нобель сыйлыгы Альфред Нобелдин керээзинде айтылбаса да, 1968-жылы негизделген жана башка Нобель сыйлыктары менен бир эле аземде ыйгарылат.
