Бишкекте өткөн инвестициялык форумда КР Энергетика министри Таалайбек Ибраев суу ресурстарын үнөмдүү пайдалануу жана экологиялык жактан таза энергия өндүрүү үчүн Камбар-Ата ГЭС-1 долбоору боюнча кызматташууга чакырды. Долбоордун уникалдуулугу Кыргызстандын, Казакстандын жана Өзбекстандын күч-аракеттерин Дүйнөлүк банктын колдоосу менен бириктирүүдө, бул аймактагы энергетикалык жана экологиялык коопсуздукту чыңдоого жардам берет.
Кыргызстан энергиянын кайра жаралуучу булактарын өнүктүрүү боюнча UTC алкагында технологиялар жана жашыл демилгелердин аймактык борборун түзүүнү сунуштады. Президент Садыр Жапаров аймактын жаратылыш ресурстарына бай экендигин жана энергетикалык коопсуздукту камсыздоодо кызматташуунун маанилүүлүгүн белгиледи. Өлкөдө гидро, күн жана шамал энергия булактарын активдүү өнүктүрүү, ошондой эле чакан жана орто ГЭСтерди куруу иштери жүрүп жатат. Камбар-Ата-1 ГЭСин Өзбекстан жана Казакстан менен биргелешип куруу боюнча макулдашууларга жетишилди.
Кыргызстан 2030-жылга чейин электр энергиясын өндүрүүнү эки эсеге көбөйтүүгө ниеттенүүдө. Министрлер кабинетинин төрагасынын орун басары Эдил Байсалов COP29 конференциясында улуттук павильондун ачылышы жана коңшу мамлекеттер менен биргеликте ири ГЭСтерди куруу пландары тууралуу билдирди. Кыргызстан ошондой эле 1990-жылдан бери парник газдарынын эмиссиясын 65% кыскартуу боюнча жетишкендиктерин баса белгилеп, Париж келишимин кайра карап чыгат.
Акылбек Жапаровдун Мюнхенге болгон иш сапары кыргыз-герман мамилелерин чыңдоодо маанилүү кадам болду. Ал Бавариянын лидерлери менен жолугуп, түрдүү тармактарда кызматташууну талкуулады жана бизнес форумда инвестиция жана соодага басым жасап, олуттуу макулдашууларга жетишти.
Кыргызстан энергетикалык коопсуздукту жакшыртуу үчүн чакан ГЭСтерди, күн жана шамал электр станцияларын активдүү өнүктүрүүдө. Президент Садыр Жапаров өлкөнүн энергетика тармагындагы көптөн бери чечилбей келе жаткан көйгөйлөрдү чечүүгө жардам бере турган жаңы объектилердин маанилүүлүгүн белгилейт. Жергиликтүү инвесторлор тарабынан каржыланган чакан ГЭСтердин курулушу ресурстарды үнөмдөөгө жана энергетикалык көз карандысыздыкты жакшыртууга жардам берет. Эксперттер Кыргызстанды электр энергиясын импорттоочу өлкөдөн экспорттоочуга айландыра ала турган ГЭСтин жогорку потенциалын белгилешет.
Кыргызстанда шамалдан электр энергиясын өндүрүү жигердүү өнүктүрүлүп жатат, бул казылып алынган ресурстарды керектөөнү бир топ кыскарта алат. Ысык-Көл облусунда кубаттуулугу 100 МВт болгон биринчи шамал электр станциясы, ошондой эле башка аймактарда 1 ГВтка чейинки долбоорлор пландаштырылууда. Экологиялык коопсуздукту жана жаңы жумуш орундарын камсыз кылуучу шамал энергиясы парник газдарынын эмиссиясын азайтуу боюнча эл аралык милдеттенмелерди аткарууга салым кошуп, өлкөнүн «жашыл» энергетикасынын маанилүү элементи болуп калат.
Кыргызстандын президенти Садыр Жапаров Нью-Йоркто БУУнун Башкы катчысы Антониу Гутерриш менен жолугуп, туруктуу өнүгүү жана климаттык демилгелер жаатында кызматташууну талкуулады. Жапаров Кыргызстандын Борбор Азиядагы маанисин баса белгилеп, тоолуу аймактарды туруктуу өнүктүрүү боюнча аракеттерди координациялоо үчүн эл аралык платформа түзүүнү сунуштады.
Пекинде соода-экономикалык кызматташтык боюнча кыргыз-кытай комиссиясынын 16-жыйыны өтүп, анда сооданы тереңдетүү, инвестициялоо жана айыл чарба продукциясын экспорттоо маселелери талкууланды. 2023-жылы сооданын көлөмү 20 миллиард долларга жетти, бул 2022-жылга салыштырмалуу 32%га көп. Тараптар инфраструктураны модернизациялоонун жана санариптик экономика жана энергиянын кайра жаралуучу булактары сыяктуу жаңы багыттарды өнүктүрүүнүн маанилүүлүгүн баса белгилешти. Жолугушуунун кол коюлган протоколу мындан аркы кызматташуунун “Жол картасы” болуп калат.
КР Энергетика министри Таалайбек Ибраев Венгриянын статс-катчысы Старай Петр менен жолугушуп, гидроэнергетика жана энергиянын кайра жаралуучу булактары боюнча кызматташуу, анын ичинде тажрыйба алмашуу жана венгриялык инвесторлорду тартуу маселелерин талкуулады.
Бишкекте энергиянын кайра жаралуучу булактары тармагындагы долбоорлорду ишке ашыра турган “Эко Пауэр” эл аралык консорциуму катышууда. Анын курамына ар кайсы өлкөлөрдүн, анын ичинде Казакстан, Литва, Швейцария жана Түштүк Кореянын алдыңкы компаниялары кирди. Консорциум инвестиция тартууга жана Кыргызстан үчүн эффективдүү энергетикалык чечимдерди түзүүгө багытталган. Расмий ачылышы 2024-жылдын 19-сентябрында болот.
