Кыргызстанда кант кызылчасынын түшүмдүүлүгү жогору болгондуктан кабыл алуу пункттарында кезек күтүүлөр пайда болду. Айыл чарба министрлиги 900 миң тонна рекорддук түшүм алууга байланышкан көйгөйлөрдү чечүү үчүн заводдор менен жолугушту. Дыйкандар 300 миң тонна тапшырышты, бирок сырьенун сапаты боюнча көйгөйлөр бар. Кезектерди болтурбоо үчүн 2025-жылдан баштап жеткирүү графиги пландаштырылган.
2024-жылы Кыргызстан кант кызылчасынын түшүмүн 900 миң тоннага жеткирүүнү пландап жатат, бул 110 миң тонна кант алууга мүмкүндүк берет. Дыйкандар айыл чарба технологияларын сактоо жана суу менен камсыздоо көйгөйлөрүнө туш болуп, продукциянын сапатына таасирин тийгизүүдө. “Кайыңды-Кант” ишканасы менен түзүлгөн келишимдерде 2025-жылдан баштап стандарттардын сакталышы баса белгиленет, талаптарды аткарбагандыгы үчүн айып пулдар киргизилет.
Кыргызстанда майда фермерлерди колдоо жана агроөнөр жай комплексин өнүктүрүү үчүн кооперативдерди түзүү саясаты иштелип чыгууда. Суу чарба министри Бакыт Төрөбаев 1 миллион сомго чейинки насыяларды жоюп, тамчылатып сугаруу ыкмасын киргизүү боюнча программаны жарыялады. 2030-жылга чейин майда өндүрүшчүлөрдү 424 кооперативге бириктирүү пландаштырылууда. Жеңилдетилген насыялар жана жерди ижарага берүү ишке ашырылууда, ошондой эле кайра иштетүү жана багбанчылыкты өнүктүрүү үчүн эл аралык банктардан каражаттар тартылган.
2024-жылы Кыргызстан 900 миң тонна кант кызылчасынын рекорддук түшүмүн күтүүдө, бул кантка болгон муктаждыктын 92% камсыз кылат. Мындай ийги-ликке ынгайлуу шарттар, дыйкандардын аракети шарт тузду. Айыл чарба министрлиги коңшу мамлекеттерде баанын төмөндөшүн эске алуу менен кумшекердин импортун чектөөнү пландабайт, бирок жергиликтүү өндүрүүчүлөрдү колдоо максатында кырдаалга мониторинг жүргүзөт.
Кыргызстанда 2024-жылдын 5-сентябрына карата «Айыл чарбасын каржылоо-12» долбоорунун алкагында 9 миң 602 айылдык товар өндүрүүчү дээрлик 3,8 миллиард сом өлчөмүндө жеңилдетилген насыяларды алса, анын 3,3 миллиард сому мал чарбачылыгына бөлүнгөн. Долбоор «Айыл Банк» ААК жана «Элдик Банк» ААКнын катышуусунда ишке ашырылууда.
Талас жана Нарын областтык району "Органикалык аймак" долбоору аркалуу органикалык айыл чарбасы онуктуруу иштерин жургузуудо. 22 айылда 800дон ашык фермер сертификат алып, экология жамбаш продуктылар Ондуруудо. Талас районундагы туризмди органикалык онугуменен онуктуруу боюнча семинар отуп, жергиликтуу коомдун активдуулу-гу белгиленди.
Үч-Коргондук айыл өкмөтүнө Талас облусуна 4,5 миллион сом жумшалып, шоктук муздатуу үчүн жабылды. Бул жабдуулар айыл чарба өндүрүшү сон -45 градуска чейин муздатып, коопсуз шартта сактоого жана экспорттоого мумкунчулук берет.
Кыргызстанда 3-сентябрь баштап жумушчу чектоо кургак жумуртка импортунан алынат. Бул чечим фермерлерди колдоо жана азык-тулук коопсуздугун камсыздоо максатында кабыл алган. 2024-жылдын 5-жунунан бери күчүндө болгон чектоо жумуртка өндүрүлгөн жогорулаткан жана сапатын жакшырган. Импорттук продукция атаандашууга мьгмкнчлк тзлгон.
Кыргызстандын суу ресурстук, айыл чарба жана кайра иштетуу ононор жай боюнча орун басар министр Алмазбек Сокеев, олконун поливдик суусун чет олколорго нормадан ашыкча берип жатканы тууралу маалыматтарга ооп кетти. Ал, сууну болушчу маселесинин ѳтѳ сезимтал экени, жанагы чек арадагы кандарда суу агымын кѳзѳмѳлдѳѳ үчүн атайын сенсор орнотулганын белгиси. Сокеев, Кыргыз фермерлерин суу менен камсыздоо їчїн кїн-тїн иштегендерди коргоо керек экендигин айтты.
Кыргызстанда быйыл сугат суу жетиштүү, өткөн жылга салыштырмалуу 10% көп берилүүдө. Ларда суу сактагычы 200 миллион куб метр ашык суу бар. Келечекте суу сатуу боюнча суйлешуулер, бирок сууну сатуунун конкреттуу пландары жок. Фермерлерге суу берүү системасын жакшыртуу пландалууда, бирок финансылык маселелелер жана кызматкерлердин маянасы дагы койгой болуп турат.
