Кыргызстанда “Аялдардын ден соолугу!” айлыгы аяктап, анда 700 миңден ашуун аял профилактикалык текшерүүдөн өттү. Жүрөк-кан тамыр оорулары, кант диабети жана рак оорусунун жогорку коркунучтары аныкталган. Кампания эрте диагноз коюу жана ден соолукту чыңдоо, өзгөчө айыл жергесинде аялдар медициналык кароодон өтүүгө кайдыгер мамиле жасоого багытталган. Долбоор өлкөнүн бир катар аймактарында сапаттуу медициналык кызмат көрсөтүүлөрдүн жеткиликтүүлүгүн жакшыртуу жана сергек жашоо образын жайылтуу максатында ишке ашырылууда.
Милдеттүү медициналык камсыздандыруу фонду жаңы төрөлгөн ымыркайлардын ата-энелерин балдарынын ден соолугуна, өзгөчө сарык оорусуна дыкат байкоо салууга чакырат. Ооруну эрте аныктоо олуттуу кыйынчылыктардан качууга мүмкүндүк берет. Үй-бүлөлүк дарыгерлер борборлору акысыз текшерүүлөрдү жүргүзүп, зарыл болгон учурда фототерапия же ооруканага жаткырууну белгилешет. Алдын алуу жана дарыгер менен өз убагында кеңешүү баланын ден соолугу үчүн негизги кадам болуп саналат.
Кыргызстанда мектептердеги рэкетчилик жана киберкуугунтукка каршы жаңы буйрук кабыл алынды. Билим берүү министрлиги окуучуларга жана ата-энелерге бул көрүнүштөрдүн кооптуулугу жана психикалык саламаттыгынын маанилүүлүгү тууралуу маалымат берип, алдын алуу иш-чараларын жүргүзөт. Негизги максат студенттердин жыргалчылыгын коргоо жана рэкетчиликтин алдын алуу.
Кыргызстанда 1-октябрдан тарта аялдардын жугуштуу эмес оорулар боюнча маалымдуулугун жогорулатууга багытталган “Аялдардын ден соолугу” айлыгы башталат. Швейцариялык долбоор тарабынан колдоого алынган демилгенин алкагында 18 жаштан жогорку аялдар акысыз текшерүүдөн өтүп, оорулардын, анын ичинде кант диабети жана гипертония оорусунун алдын алуу боюнча кеңеш ала алышат. Иш-чара ооруларды эрте аныктоого багытталган, бул оорунун татаалдануу жана өлүм коркунучун азайтууга жардам берет.
Кыргызстанда балдарды рак оорусуна каршы маалымдоо айлыгы башталды, анда эрте диагноз коюунун жана дарылоонун жеткиликтүүлүгүнө басым жасалды. Өлкөдө жыл сайын 180-200 жаңы учур катталып, өз убагында кийлигишүү менен аман калуу көрсөткүчү жогору. Иш-чаралар маалымдоо кампанияларын жана ата-энелерди колдоону, ошондой эле 2030-жылга чейин балдардын рак оорусунан сактануусун жакшыртуу боюнча ДСУнун глобалдык демилгесине катышууну камтыйт.
Кыргызстанда башталгыч класстар үчүн мектептердин 98% ысык түшкү тамак менен камсыз болуп, ал үчүн ар бир окуучуга бюджеттен 14 сомдон бөлүнгөн. 2006-жылдан бери тамактануунун жана билим берүүнүн сапатын жакшыртуу боюнча программа иштеп келет. Ата-энелер жана жергиликтүү бийлик тамактанууга кошумча каражат бөлсө болот.
Кыргызстанда 2023-жыл уй-булолук зомбулукка байланыштуу аялдардын коз карашы боюнча жургу-зулган изилдоондун жый-ынтыгы боюнча, 19% аялдын куйеесунун зомбулу учун актоого негиэ катар ар кандай себептуу. 2024-жылдыгы изилдөө ылайык, көрсөткүч бульвд. 32,8% жеткен. Кыргызстан глобалдык аялдардын коопсуздугу боюнча 95-орунда, Борбордук Азиядагы эн начар корсоткуч. Аялдардын зомбулукка каршы күрөшү үчүн коомдук стереотерди озгоруу көмүлгөн.
Индиада миндеген жаш даригерлер, кесиптешинин зордугуна жана олумуно байланыштуу нааразылык актактарын улантууда. Дарыгерлердин улуттук актысы, коопсуздук талап кылуу менен, ооркана кызматтын токтоп, авариялык жардамдан тышкар бардык бейтаптарды кабыл алуудан баш тартышууда. 31 жаштагы дарыгердин өлүмү жана полициянын тергѳѳдѳгү жѳнѳмсүздүгү нааразылыктын негиздери болуп саналат.
Journal "Healthcare of Kyrgyzstan" 41 жаштагы аялда оралдык контрацептивдерди колдонуу фондунда паида болгон веноздук ишемиялык строкетун клиникалык учуру баяндалган. Аялдын баш оору, баш айланануу жана жалпы алсыздык менен ооруканага кыргызылгандыгы, ошондой эле анын муундук ооруларынын тарыхы тууралу маалымат берилген. Анын диагностикаланган жана дарылоо процессинин жыйнтыгы, тромбоэмболиялык кооптулукка байланыштуу маалыматтар жана камтылган.
Зордук-зомбулукка кабылган Асел Ногойбаева орусиялык дарыгерлердин жардамы менен сентябрь айында пластикалык операция жасатууга даярданып жатат. Зордуктоо үчүн соттолуп, узак мөөнөткө абакка кесилген мурдагы күйөөсү тарабынан ырайымсыз кол салуудан кийин анын иши көңүл бурган.
