Кыргызстанда 29-октябрга карата 540,1 миң тонна кант кызылчасы жыйналып, рекорддук түшүм 900 миң тонна болот деп болжолдонууда. Эки ири ишкана кызылчаны кайра иштетип, өлкөнүн кантка болгон керектөөсүн 100% камсыздайт. Тармакта 100 миңге жакын адам иштейт жана заводдордун иши 2025-жылдын февраль айына чейин созулат.
2024-жылдын 28-октябрына карата Кыргызстанда дан эгиндерин оруп-жыюу 2023-жылга салыштырмалуу 81,9 миң гектарга көп аянттын 93,2% аяктады. Буудайдын жана арпанын тушуму жогорулап, дүң жыйым да жогорулады. Жогорку көрсөткүчтөр Ысык-Көл, Талас жана Чүй облустарында байкалууда.
Кыргызстанда дыйкандар түшүм жыйноого 65 сомдон дизель майына квота жана талон ала алышат. Айыл чарба министрлиги Мамлекеттик резервдер фонду менен биргеликте айыл чарбаны өнүктүрүүнүн аймактык башкармалыктары аркылуу дээрлик 3 миллион литр күйүүчү май бөлүштүрүүнү уюштурууда.
Кыргызстанда кант кызылчасынын рекорддук түшүмүнө байланыштуу айыл чарба министри “Кыргыз темир жол” ишканасына иштебей турган унаалар үчүн айып пулду жеңилдетип, аларды үзгүлтүксүз камсыздоону тапшырды. Кызылчаны кабыл алуу эки саатка узартылды, кызылча кабыл алуу пункттары жумасына жети кун иштейт. 15-октябрда эртең менен 350,6 миң тонна кызылча кабыл алынды, бул болжолдонгон түшүмдүн 40%ын түзөт.
Кыргызстанда кант кызылчасынын түшүмдүүлүгү жогору болгондуктан кабыл алуу пункттарында кезек күтүүлөр пайда болду. Айыл чарба министрлиги 900 миң тонна рекорддук түшүм алууга байланышкан көйгөйлөрдү чечүү үчүн заводдор менен жолугушту. Дыйкандар 300 миң тонна тапшырышты, бирок сырьенун сапаты боюнча көйгөйлөр бар. Кезектерди болтурбоо үчүн 2025-жылдан баштап жеткирүү графиги пландаштырылган.
2024-жылы Кыргызстан кант кызылчасынын түшүмүн 900 миң тоннага жеткирүүнү пландап жатат, бул 110 миң тонна кант алууга мүмкүндүк берет. Дыйкандар айыл чарба технологияларын сактоо жана суу менен камсыздоо көйгөйлөрүнө туш болуп, продукциянын сапатына таасирин тийгизүүдө. “Кайыңды-Кант” ишканасы менен түзүлгөн келишимдерде 2025-жылдан баштап стандарттардын сакталышы баса белгиленет, талаптарды аткарбагандыгы үчүн айып пулдар киргизилет.
Быйыл Кыргызстан дан эгиндеринен, жашылчалардан жана дарбыздан рекорддук тушум алды. Дан эгиндерин чабуу 535 миң га жерде жүргүзүлүп, 2023-жылга салыштырмалуу 112,6 миң га көп, дүң жыйым 674 миң тоннаны түздү. Буудай менен арпанын түшүмдүүлүгү да, айрыкча Жалал-Абад жана Чүй облустарында өстү. Картошканын жана жашылчанын дүң түшүмүнүн жогорулашын көрсөттү, ал эми кант кызылчасынын түшүмдүүлүгү жогору болду.
Кыргызстанда кылкандуу дан эгиндерин жыйноо 492,5 миң гектарга жетип, былтыркыга салыштырмалуу 93,9 миң гектарга көп. Буудайдын, арпанын, жүгөрүнүн түшүмдүүлүгү жогорулап, дүң жыйым да өзгөчө Жалал-Абад, Талас, Чүй облустарында өстү.
Кыргызстанда күз-кыш мезгили жакшы түшүмдүн жана ЕАЭБдеги өнөктөштөр менен бекемделген экономикалык байланыштын аркасында туруктуу болорун убада кылууда. Инфляциянын деңгээли басаңдап, азык-түлүк коопсуздугу камсыздалууда. Бийлик айыл чарба кластерлерин жигердүү өнүктүрүүдө, бул аларга эт жана жумуртка өңдүү эң керектүү продукцияга болгон ички керектөөлөрдү жабууга мүмкүндүк берет. Коңшулар менен кызматташуу, анын ичинде пайдалуу соода алмашуу бааларды төмөндөтүүгө жана улуттук валютаны бекемдөөгө жардам берет.
Кыргызстанда 443 миң гектар жерде дан эгиндерин чаап-жыйноо иштери аяктады, бул өткөн жылга салыштырмалуу 80,2 миң гектарга көп. Буудайдын түшүмү 659,4 миң тоннаны, арпа 529,9 миң тоннаны түздү. Ошондой эле картошканын, жашылчанын, коон-дарбыздын тушуму жогорулады. Май есумдуктерунун тушумун жыйноо башталды.
